Europejski Dzień Logopedy obchodzony jest w krajach Unii Europejskiej od 2004 roku. Pomysłodawcą wydarzenia była organizacja CPLOL (Komitet Łącznikowy Terapeutów Mowy/Logopedów), zrzeszająca terapeutów i logopedów językowych z całej Europy.
W Polsce święto obchodzone jest od 2007 roku. Z inicjatywy Polskiego Związku Logopedów w tym dniu prowadzona jest ogólnopolska akcja „Dzień Bezpłatnych Diagnoz Logopedycznych”. Adresatami akcji są przede wszystkim rodzice niemowląt, dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, których rozwój i komunikacja budzą niepokój. Święto ma na celu zmobilizowanie opiekunów, by nie zwlekali z wizytą u specjalisty z dzieckiem, które ma problem z mówieniem.
Logopeda w najprostszym tłumaczeniu jest to terapeuta zajmujący się pomocą z zaburzeniami wymowy, takimi jak seplenienie, rotacyzm, afazja, jąkanie, terapią dzieci z niedosłuchem, rozszczepem i upośledzeniami w różnym stopniu. Jego podstawowym zadaniem jest zapobieganie zaburzeniom mowy (profilaktyka), rozpoznawanie (diagnoza) oraz usuwanie wad wymowy w trakcie terapii logopedycznej.
Do najczęściej spotykanych zaburzeń mowy zalicza się:
- seplenienie międzyzębowe – w czasie wymawiania głosek takich, jak np. s, z, c, dz język wsuwany jest między zęby;
- seplenienie proste – to najczęściej zamiana głosek sz, ż, cz, dż na s, z, c, dz bądź ś, ź, ć, dź np. zamiast szkoła – skoła;
- rotacyzm – brak głoski r (głoska r jest zastępowana głoską l lub j ) lub nieprawidłowa jej wymowa;
- bezdźwięczność – głoski dźwięczne ulegają ubezdźwięcznieniu np. woda – fota;
- mowa cicha, niewyraźna lub gwarowa np. kiedy – kedy.
Logopeda pomoże w przypadku, kiedy dziecko nie wymawia głosek, które powinno wymawiać zgodnie z etapami rozwoju mowy: nie potrafi ich prawidłowo wypowiedzieć i porównać (np. sz-s, r-l-j, p-b, s-c, k-t), zniekształca wyrazy, mówi niezrozumiale dla otoczenia, ma trudności z mową płynną, tempo mowy jest za szybkie lub za wolne, mowa jest monotonna, bez melodii lub nieprawidłowo stosuje formy gramatyczne, ma braki w słownictwie, wypowiada się krótkimi, nierozbudowanymi zdaniami, w telegraficznym stylu, wypowiedzi są nielogiczne, nieadekwatne, nie rozumie poleceń, bywa, że nie mówi w ogóle lub rozmawia tylko z wybranymi osobami, ma niesprawne narządy mowy lub nieprawidłowy zgryz, co utrudnia poprawną wymowę.
Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci
Proste zabawy logopedyczne powinny być dla dziecka stałym elementem każdego dnia. Należy jednak pamiętać, że konkretne metody najlepiej stosować, gdy została postawiona diagnoza przez specjalistę i znane są już jego konkretne zalecenia.
Wśród ćwiczeń najczęściej wyróżniane są: ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia artykulacyjne, ćwiczenia słuchowe, ćwiczenia motoryczne.
Propozycje ćwiczeń logopedycznych dla dzieci
Gimnastyka narządów mowy
- Dla języka: ruchy koliste w lewo i w prawo wykonywane wewnątrz jamy ustnej, dotykanie na zmianę górnych i dolnych zębów przy szeroko otwartych ustach;
- Dla podniebienia miękkiego: płukanie gardła ciepłą wodą, wywoływanie odruchu ziewania przy nisko opuszczonej żuchwie;
- Dla warg: „przesyłanie” całusów, naprzemienne wymawianie samogłosek „u – i”.
Ćwiczenia oddechowe
Lekarze przekonują, że wydłużenie fazy wydechu to ważne zadanie na drodze do poprawnej wymowy. Aby praktykować tę umiejętność można na przykład dmuchać balony lub bańki, chuchać na dłonie czy kierować strumień powietrza na świeczkę tak, aby jej nie zdmuchnąć.
Ćwiczenia logopedyczne
Jedną z nieskomplikowanych i skutecznych metod jest udawanie głosów zwierząt, można je wpleść podczas czytania książek, opowiadania bajek lub zabawę figurkami.
Beata Mroczkowska